คนรักหมา อดีตที่ปรึกษาด้านการเรียนรู้ในองค์กร ผู้ที่อยากสร้างการเรียนรู้ที่ให้คนและหมาได้แฮปปี้กันมากขึ้น
นั่นหมายถึงว่าแม้จะสำคัญกับคน แต่หมาจะไม่เรียนรู้ชื่อตัวเอง หรือชื่อเจ้าของโดยธรรมชาติ แต่เรียนรู้ผ่านการฝึกเท่านั้น และถึงจะฝึกแล้วก็ตามสำหรับหมานั้นชื่อก็ไม่ได้มีความหมายเชิงตัวตนเหมือนกับคน แต่ชื่อคือสัญญาณหนึ่งจากเจ้าของ เช่นเดียวกับการบอกให้นั่ง หรือนอน สำหรับหมานั้นการเรียก “ชื่อ” คือการบอกให้มองมาที่เจ้าของหน่อย นั่นเอง
การการห้ามหมา หรือบอกให้หมาไม่ทำ เป็นวิธีหนึ่งในการจัดการกับพฤติกรรมหมา ถ้าฝึกอย่างถูกต้องใช้ได้ในหลายสถานการณ์ แต่การห้ามหมาบ่อย ๆ มีข้อเสียอยู่ ทางที่ดีคือการพยายามที่จะห้ามเท่าที่จำเป็น และทำความเข้าใจความต้องการของหมาเพื่อให้หมาได้ในสิ่งที่ต้องการด้วยพฤติกรรมที่เราโอเค
รางวัลไม่ได้แปลว่าขนมเสมอไป เพราะนอกจากขนมแล้วถ้าเราเลือกจะฝึกหมาด้วยการใช้รางวัล มีอีกหลายอย่างที่ใช้แทนขนมได้ และหลายอย่างหมาชอบกว่าขนมด้วยซ้ำ ถ้าเราเริ่มใช้สิ่งอื่น ๆ มาเป็นรางวัลเป็นการฝึกได้ จะช่วยให้หมาไม่ติดขนมด้วย ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างว่านอกจากขนมแล้วมีอะไรบ้างที่เป็นรางวัลได้
ของเล่นหมามีข้อดีข้อเสีย และการใช้งานที่แตกต่างกัน เพื่อให้ง่ายขึ้นกับเจ้าของ วันนี้เราสรุปคุณสมบัติหลัก ๆ ของแต่ละประเภท หลักการเลือกซื้อ และคำแนะนำในการใช้งานมาไว้ในที่เดียว โดยมีทั้งหมด 5 กลุ่มเรียงลำดับตามความแนะนำ
หมา 6 เดือนเป็นจุดเปลี่ยนผันอีกจุดหนึ่งของชีวิตคนมีหมาคือการเข้าสู่วัยรุ่น ซึ่งเขาจะอยู่ในวัยรุ่นจนไปถึง 2 ขวบ ซึ่งคล้ายกับวัยรุ่นมนุษย์ วัยรุ่นของหมาก็เป็นวัยที่น่าปวดหัวกับเจ้าของสุด ๆ ไปเลย
ของเล่นแทะ หรือ Chew Toy เป็นตัวช่วยสร้างนิสัยดี ๆ ให้กับหมาได้ดีที่สุดในระยะยาว แต่ความยากของเจ้าของคือของเล่นกลุ่มนี้ทำมาจากหลากหลายวัสดุมากมาย วันนี้เลยจะชวนมาดูหลักการเลือกของเล่นแทะให้หมากันครับ
การเดินกับหมาเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่พ่อแม่หลายคนกำลังเป็นผู้ประสบภัย ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าเสียดายเพราะถ้าหมาเราเดินอย่างเรียบร้อยโดยไม่กระชากสายจูง การเดินจูงหมาในวันอากาศดี ๆ สามารถเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่ผ่อนคลายมาก ๆ ได้เลย ซึ่งเราอยากที่จะให้การเดินจูงหมาแบบชิล ๆ เป็นเรื่องที่เป็นไปได้สำหรับทุกบ้าน เลยอยากมาเล่าให้ฟังถึงปัญหาและวิธีการเดินจูงหมาแบบชิล ๆ ครับ
การฝึกแบบที่ใช้รางวัลและการเสริมแรงเป็นหลักนั้นไม่ใช่แค่เป็นความเอ็นดู และใจดีที่แลกมาด้วยประสิทธิภาพของการฝึกอย่างที่คนที่เชื่อในการทำร้ายหมาให้เหตุผลมานะครับ แต่จริง ๆ แล้วเป็นวิธีที่มีประสิทธิมากมากกว่าทั้งในด้านของความเร็วในการเรียนรู้ของหมาที่ฝึกได้เร็วกว่า และความคงทนในระยะยาวมากกว่าด้วย
การเลี้ยงหมา และโดยเฉพาะการเลี้ยงลูกหมามันมีหลายวิธีมาก ๆ ตามแต่ละสไตล์ของแต่ละคน แต่สำหรับเจ้าของหมาส่วนใหญ่ไม่ว่าไลฟ์สไตล์จะเป็นแบบไหนการเลี้ยงหมาแล้วหมาที่มีความสุข และแข็งแรง เราเชื่อว่ายังไงก็เป็นสิ่งที่เจ้าของทุกคนต้องการ และสำหรับใครที่คิดเหมือนกันสรุป 5 เทคนิคสำคัญที่จะพาเรากับหมาไปสู่จุดนั้นได้ครับ
ผมเชื่อว่าตอนนี้หลายคนน่าจะเข้าใจแล้วว่าการฝึกหมาด้วยวิธีการทำร้ายหมานั้นไม่ใช่วิธีที่มีประสิทธิภาพในการฝึกหมา แต่อาจจะมีคำถามว่าถ้าเราอยากฝึกในแบบที่ดีกับหมาต้องเริ่มยังไง วันนี้ผมเลยจะมาเล่าให้ฟังครับ
การฝึกหมานั้นเป็นศาสตร์ที่ไม่ได้มีหน่วยงานควบคุม หมายถึงว่าใคร ๆ ก็สามารถฝึกหมาได้โดยไม่ต้องอาศัยการขออนุญาตจากหน่วยงานอะไร และไม่ได้มีวิธีที่เป็นมาตรฐานสากลในการเลี้ยงหมา ความยากของคนเลี้ยงโดยเฉพาะคนที่เพิ่งเริ่มต้นคือการพิจารณาว่าการฝึกแบบไหน หรือโรงเรียนฝึกหมาที่ไหนเหมาะสมกับหมาเรา และที่น่าสับสนกว่าเดิมคือการที่แต่ละแห่งมีวิธีของตัวเองที่ขัดกับที่อื่น คำแนะนำจากที่หนึ่งกลับตรงข้ามกับของอีกแห่ง โดยประเด็นใหญ่ ๆ คือเรื่องของการใช้การฝึกด้วยการทำร้ายหมาเป็นการลงโทษว่ามีประสิทธิภาพ และควรใช้หรือไม่ เจ้าของหลายคนได้รับคำแนะนำในการฝึกหมาอาจจะจากคนรอบตัว หรือครูฝึกให้ใช้วิธีที่เราอาจจะไม่สบายใจจะทำเช่น การตี การใช้ปลอกคอช็อตไฟฟ้า หรือปลอกคอหนาม โดยให้เหตุผลถึงประสิทธิภาพของวิธีเหล่านี้ และแนะนำให้ใจแข็งเพราะมันดีกับหมาในระยะยาว…
หมาเด็ก 2 เดือนคือช่วงเวลาที่พิเศษสำหรับทุก ๆ บ้าน เพราะนี่คือเวลาที่ลูกหมาส่วนใหญ่จะมาอยู่บ้านเราเป็นครั้งแรก และมีเรื่องให้ทำ และปรับตัวเยอะทั้งสำหรับเจ้าของและน้องหมา ที่ทำให้หลาย ๆ บ้านต้องเครียด และสับสนกันไปเยอะแล้ว เพื่อช่วยให้ทุกบ้านรับมือกับลูกหมา 2 เดือนได้ง่ายขึ้น ผมจึงได้สรุปทุกเรื่องเกี่ยวกับการฝึกของหมาเด็กวัยนี้ไว้ที่นี่ และหวังว่าช่วยหลาย ๆ ท่านได้ไม่มากก็น้อยครับ
หมาเด็กเป็นหมาวัยที่สมองเปิดรับสิ่งใหม่ ๆ ที่สุด โดยเฉพาะในช่วง 2 ถึง 4 เดือน คนที่มีหมาวัยนี้จะเห็นว่าหมาจะสำรวจอะไรไปเรื่อยอย่างน่าเอ็นดู ดังนั้นในฐานะเจ้าของสิ่งสำคัญที่สุดที่เราจะทำให้เขาได้คือการช่วยให้การเจออะไรใหม่ ๆ ของเขาเป็นประสบการณ์ที่ดี เพื่อให้เขาโตไปอย่างมั่นใจเวลาเจอสิ่งใหม่ ๆ
สำหรับหมาโดยเฉพาะหมาเด็กนั้นครูฝึกที่ดีที่สุดคือเจ้าของนี่แหละ และนี่คือเหตุผล
หมาที่ไม่ได้ผ่านกระบวนการเข้าสังคมที่ดีในช่วงวัยเด็กมักมีปัญหาเกี่ยวกับความกลัว เช่น กลัวคนแปลกหน้า กลัวหมาตัวอื่น โดยหัวใจสำคัญของการพาหมาเข้าสังคมนั้นคือการเตรียมตัวให้หมาเด็กของเราพร้อมจะโตไปใช้ชีวิตในโลกมนุษย์อย่างมั่นใจ
ในฐานะเจ้าของเราค่อนข้างแน่ใจว่าเรารักหมาเราแน่ ๆ แต่อีกด้านนึงเราเคยสงสัยกันไหมครับว่าหมาเรานั้นรักเราจริง หรือแค่อยู่กันด้วยผลประโยชน์ และจริง ๆ แล้ว ความรักของหมานั้นคืออะไรกันแน่ ?
หัวใจสำคัญของการเลี้ยงสุนัขที่ดีคือการช่วยให้เขามีระดับไม่ตื่นเต้นจนเกินไปกับสถานการณ์ต่าง ๆ ซึ่งจะลงเอยด้วยปรากฏการณ์ที่ทุกบ้านพร้อมใจกันเรียกว่า “หูดับ” ซึ่งวันนี้เราจะมาดูรายละเอียดของปรากฏการณ์นี้กันครับ
พฤติกรรมเหล่านี้เป็นธรรมชาติของหมาทำให้ถ้าไม่ฝึกมักจะกลายเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้หมาหลายตัวถูกทิ้ง ซึ่งเป็นเรื่องน่าเสียดายมาก เพราะการฝึกเพื่อป้องกันปัญหาพฤติกรรมนั้นไม่ยากเลยครับ และมันยังเป็นการใช้เวลาด้วยกันที่ดีด้วย โดยวันนี้เราจะมาดูหลักการการฝึกหมาในแบบของ Dogology กันครับ
หมาเองก็สามารถที่จะอารมณ์เสียและอาละวาดเวลาถูกห้ามไม่ให้ทำอะไรที่อยากจะทำ ส่วนใหญ่สิ่งที่มาห้ามพวกเขาก็เช่น รั้ว สายจูง ประตู และที่สำคัญคือเราเองนี่แหละ และเวลาที่เขาถูกห้ามความหงุดหงิดที่เกิดขึ้นพร้อม ๆ กับความตื่นเต้นของสิ่งที่อยู่ตรงหน้า หมาเราก็จะมีอาการพุ่ง ๆ เห่า ๆ คล้ายกับเวลาเด็กอาละวาดนี่แหละ
ปัญหานี้น่าหนักใจมาก เพราะบางครั้งที่หมาตัวเล็ก ๆ ร้องเหมือนใจจะขาดมันยากที่จะทนจริง ๆ ถ้าใครที่กำลังมีปัญหานี้หลังจากที่ลูกหมามาอยู่ด้วยสักพัก หรือประมาณ 3 วันขึ้นไปแล้ว ปัญหานี้อาจจะมาจากสาเหตุอื่นได้
หมาไม่ได้เกิดมามีความอดทนกันเป็นส่วนใหญ่ แต่เป็นทักษะที่ผู้ปกครองต้องเป็นคนพัฒนาให้กับเขา เพราะหมาใจร้อนที่ขาดทักษะความอดทนนั้นจะนำมาซึ่งปัญหาได้อีกหลาย ๆ อย่าง
เราเข้าใจความต้องการของหมาเราดีแค่ไหน ? แน่นอนว่าหลัก ๆ คือการมีที่อยู่ มีน้ำสะอาดดื่ม มีอาหารให้กิน และอาจจะมีออกกำลังกายด้วย แต่เท่านี้มันเพียงพอจริงหรือเปล่า หรือมีอะไรอีกที่เรายังไม่ได้ทันนึก ? นักจิตวิทยาชื่อ Linda Michaels เองก็มีคำถามนี้ครับ นั่นทำให้เธอค้นคว้าและสรุปปัจจัยพื้นฐานสำหรับหมาออกมาทั้งหมด 5 ขั้นด้วยกัน โดยพื้นฐานของโมเดลนี้เธอได้ดัดแปลงมาจาก Maslow’s…
ตอนที่ลูกหมาเราอายุ 3 เดือนก็จะประมาณพอดีกับกำหนดการฉีดวัคซีนรวมโดยที่จะสำคัญ ๆ คือ โรคลำไส้อีกเสบเข็มที่ 2 (Parvovirus) และ โรคพิษสุนัขบ้าเข็มที่ 1 (Rabies) นั่นหมายถึงว่าตั้งแต่ตอนนี้เป็นต้นไปเราสามารถที่จะพาเขาออกนอกบ้านได้มากขึ้น
ช่วงวัย 2 ถึง 4 เดือนคือช่วงสมองหมาเปิดรับสิ่งใหม่ ๆ มากที่สุด อะไรที่เขาเคยเจอในช่วงนี้แล้วมีประสบการณ์ที่ดีจะชอบไปตลอด อะไรที่เจอช่วงนี้แล้วประสบการณ์ไม่ดีจะกลัวไปนาน และโอกาสในการพัฒนาเขาในด้านนี้จะปิดอย่างถาวรตอนประมาณเดือนที่ 4
โดยเป้าหมายของการฝึกขับถ่ายคือ การสอนให้หมาขับถ่ายเฉพาะในที่ที่เรากำหนด เท่านั้น นั่นหมายถึงว่านอกจากเขาจะรู้ที่แล้ว เขาจะต้องอั้นได้ด้วย โดยขั้นตอนต่าง ๆ จะมีประมาณนี้
ในความเป็นจริงแล้วมีงานวิจัยที่พบว่าสายพันธ์มีอิทธิพลเพียงแค่ 9% เท่านั้น ในขณะที่ส่วนที่เหลือเป็นเรื่องของปัจจัยที่เราปรับเปลี่ยนได้ เช่น การฝึก การพาเข้าสังคม สภาพแวดล้อมที่บ้าน การออกกำลังกาย นิสัยเจ้าของ และอาหารการกิน และรวมไปถึงความเป็นตัวเองของหมาแต่ละตัวด้วย
การที่ลูกสุนัขร้องไม่หยุดนั้นทั้งน่าปวดหัว และน่าสงสารเป็นที่สุด วันนี้เรามาดูวิธีรับมือกันครับ
หมาไม่กินข้าว หมาเลือกกินเป็นอีกปัญหาของพ่อแม่หมาหลายคน และมักจะเจอในบ้านที่ใส่ใจหมาเป็นอย่างดี ซึ่งปัญหานี้จริง ๆ แก้ไม่ยาก แตถ้าป้องกันจะง่ายกว่า มาดูวิธีกันครับ
ยุคนี้เราไม่เลี้ยงหมาไว้เฝ้าบ้านแล้วใช่ไหมครับ เราเลี้ยงหมากันเป็นเพื่อน แน่นอนว่าเราอยากให้เขาอยู่กับเราในบ้านได้ตลอดเวลา ซึ่งการเลี้ยงหมาในบ้านเป็นเรื่องที่ดีกับทั้งเราและหมาอยู่แล้ว แต่มันก็จะมีเรื่องที่เราต้องเตรียมตัวให้ดีก่อนเช่นกัน
ในความเป็นจริงแล้วการเลี้ยงหมานอกบา้นนอกจากจะไม่แก้ปัญหาพฤติกรรมได้แล้ว ยังส่งผลเสียอื่น ๆ อีกมากด้วย
ปัจจุบันเราชัดแล้วครับว่าสายพันธ์หมาไม่สามารถบ่งบอกนิสัยน้องหมาได้ เพราะหมาแต่ละตัวสามารถมีนิสัยเฉพาะของตัวเองที่จะต่างจากหมาอีกตัวที่เป็นพันธ์เดียวกัน หรือแม้แต่มาคอกเดียวกันได้มาก ๆ เลย แต่ส่วนที่สายพันธ์สามารถส่งผลได้นั้นคือ 1)คว….
เป้าหมายสูงสุดของการฝึกหมาที่ Dogology คือการช่วยให้ “หมาและเจ้าของความสุขไปด้วยกันได้นาน ๆ” ซึ่งมีองค์ประกอบหลายด้านมาก ๆ ที่ต้องพิจารณา แต่วันนี้เราสรุปมาให้แล้วเป็น 3 ประเด็นหลัก ดังนี้ครับ…
คนอาจจะสงสัยว่าการฝึกเชิงบวกมันจะมีประสิทธิภาพเท่ากับการฝึกแบบลงโทษหรือเปล่า แต่ในความเป็นจริงแล้วมันทางตรงข้ามเลย…
อย่างแรกเลยคือการฝึกเชิงบวกสร้างการเรียนรู้ได้ง่ายกว่า และประเด็นสำคัญที่เจ้าของทุกคนต้องรู้เลยคือ
การเลี้ยงสุนัขไม่ใช่แค่เล่นกับพวกเขาและพามันไปเดินเล่นเท่านั้น นอกจากนี้ยังเกี่ยวกับการฝึกให้พวกเขามีความประพฤติดีและเชื่อฟัง เราอาจจะมองว่าถ้าเริ่มเลี้ยงหมาแล้วเราควรจะหาครูฝึกไว้ก่อนเลย แต่ในความเป็นจริงเจ้าของสามารถมีประสิทธิภาพพอ ๆ กัน หรือจริง ๆ อาจดีกว่าครูฝึกสุนัขมืออาชีพด้วยซ้ำ
หมาเป็นสิ่งมีชีวิตที่พิเศษเพราะเขาพร้อมจะรักกับมนุษย์มาก ๆ ในฐานะคนเลี้ยง และครูฝึกหมา ผมมี 14 เรื่องสำคัญเกี่ยวกับการเลี้ยงหมาที่อยากจะบอกกับคนที่กำลังคิดจะเลี้ยงหมา และพ่อแม่หมามือใหม่ทุกคนครับ
