ช่วงนี้ฝนตกทั้งวันอาจทำให้หลายคนแอบหดหู่หน่อย ๆ และในส่วนของหมานั้นสงสัยกันไหมครับว่าสภาพอากาศส่งผลต่อเขายังไงบ้าง ?
มนุษย์เราเชื่อมโยงสภาพอากาศกับความรู้สึกและความสะดวกสบาย วันไหนฝนตกเราจะหน่วง ๆ หน่อย วันไหนแดดออกเราจะสดใสง่าย แต่สำหรับหมาการรับรู้สภาพอากาศของพวกเขานั้นซับซ้อนกว่าเรามาก เพราะประสาทสัมผัสที่ดีกว่าเรา และนั่นทำให้สภาพอากาศส่งผลกับเขาในแบบที่น่าสนใจมาก ๆ
ประสาทสัมผัสเหนือมนุษย์
เวลาที่ฝนตกหมาไม่ได้แค่ “เห็น” ว่าฝนตก แต่พวกเขาสัมผัสถึงการเปลี่ยนแปลงของอากาศได้ก่อนที่ฝนจะตกด้วยซ้ำ ผ่านประสาทสัมผัสหลายด้าน
- การดมกลิ่น (Olfactory Sense): จมูกสุนัขมีเซลล์รับกลิ่นมากกว่ามนุษย์ถึง 40 เท่า ทำให้มันเป็นเครื่องมือพยากรณ์อากาศได้ด้วย ก่อนฝนจะตก พวกเขาสามารถได้กลิ่นของโอโซน (O3) ในอากาศที่เกิดจากฟ้าผ่าในที่ไกลๆ ซึ่งเป็นกลิ่นที่มนุษย์ไม่สามารถรับรู้ได้ นอกจากนี้ เมื่อฝนตกกระทบพื้นดิน มันจะช่วยกระจายและขยายกลิ่นต่างๆ ที่อยู่บนพื้นให้ฟุ้งขึ้นมาในอากาศ ทำให้โลกของสุนัขในช่วงฝนตกเต็มไปด้วยข้อมูลกลิ่นที่เข้มข้นและซับซ้อนยิ่งขึ้น
- การได้ยิน (Auditory Sense): หูของสุนัขสามารถได้ยินเสียงในย่านความถี่สูงกว่ามนุษย์ได้ถึง 2 เท่า (สุนัขได้ยินสูงสุดถึง 65,000 เฮิรตซ์ ขณะที่มนุษย์ได้ยินสูงสุด 20,000 เฮิรตซ์) พวกเขาสามารถได้ยินเสียงฟ้าร้องที่อยู่ไกลออกไปก่อนที่หูของมนุษย์จะได้ยิน นอกจากนี้ เสียงเม็ดฝนที่กระทบหลังคาหรือพื้นผิวต่างๆ อาจดังและน่ารำคาญสำหรับสุนัขมากกว่าที่เรามาก
- การรับรู้ความกดอากาศ (Barometric Pressure): แม้จะยังไม่มีงานวิจัยที่ยืนยันแน่ชัด แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านพฤติกรรมสัตว์และสัตวแพทย์หลายสำนักเชื่อว่าสุนัขสามารถรับรู้การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยของความกดอากาศได้ การลดลงของความกดอากาศซึ่งมักเกิดขึ้นก่อนพายุจะมา อาจทำให้สุนัขรู้สึกไม่สบายตัว โดยเฉพาะในสุนัขที่มีปัญหาข้อต่ออักเสบหรือปัญหาเกี่ยวกับหูชั้นกลาง คล้ายกับที่มนุษย์บางคนรู้สึกปวดข้อก่อนฝนตก
สภาพอากาศส่งผลต่ออารมณ์มาอย่างไรบ้าง ?
เมื่อฝนตก: ไม่ใช่สุนัขทุกตัวที่จะเกลียดฝน แต่ส่วนใหญ่มักแสดงอาการไม่อยากออกไปข้างนอก เหตุผลไม่ได้มาจากความกลัวน้ำเสมอไป แต่อาจเป็นเพราะ:
- ภาวะประสาทสัมผัสเกินพิกัด (Sensory Overload): ดังที่กล่าวไป เสียงฝนที่ดังขึ้นและกลิ่นที่รุนแรงขึ้นอาจทำให้สุนัขรู้สึกท่วมท้นและไม่สบายใจ
- ความรู้สึกไม่สบายตัว: สุนัขส่วนใหญ่ไม่ชอบความรู้สึกขนเปียกและอุณหภูมิร่างกายที่ลดลง
- กิจวัตรที่เปลี่ยนไป: การไม่ได้ออกไปเดินเล่นหรือทำกิจกรรมตามปกติอาจทำให้สุนัขรู้สึกเบื่อหน่ายและเครียดได้
มีข้อสังเกตว่าสุนัขบางตัวอาจมี “อารมณ์เศร้า” ในวันฝนตก ซึ่งไม่ได้หมายถึงภาวะซึมเศร้าทางการแพทย์ แต่เป็นภาวะซึมหรือเซื่องซ่าที่เกิดจากการขาดการกระตุ้น ขาดการออกกำลังกาย หรืออาจเกิดจากการรับรู้อารมณ์ของเจ้าของที่รู้สึกหดหู่ในวันฝนตกก็เป็นไปได้
เมื่อเกิดพายุฝนฟ้าคะนอง: นี่คือปรากฏการณ์ที่สร้างความกลัวให้สุนัขจำนวนมาก ความกลัวนี้ซับซ้อนและเกิดจากหลายปัจจัยรวมกัน:
- เสียงดัง: เสียงฟ้าร้องที่ดังและคาดเดาไม่ได้คือสาเหตุหลัก
- ไฟฟ้าสถิต: ขนของสุนัขสามารถสะสมไฟฟ้าสถิตในอากาศช่วงก่อนเกิดพายุได้ ทำให้พวกเขารู้สึกเหมือนถูกไฟช็อตเบาๆ ตามตัว นี่เป็นเหตุผลที่สุนัขหลายตัววิ่งไปหลบในห้องน้ำ อ่างอาบน้ำ หรือชั้นใต้ดิน เพราะเป็นสถานที่ที่มีการลงดินและช่วยลดประจุไฟฟ้าสถิตได้
- การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม: การผสมผสานระหว่างความกดอากาศที่เปลี่ยนไป, กลิ่นโอโซน, ลมกระโชกแรง และแสงฟ้าแลบ ทำให้สุนัขรู้สึกว่าสภาพแวดล้อมของตนเองไม่ปลอดภัยและคาดเดาไม่ได้
ข้อแนะนำสำหรับเจ้าของสุนัขในช่วงสภาพอากาศแปรปรวน
- สร้างพื้นที่ปลอดภัย (Safe Zone): จัดเตรียมมุมสงบในบ้าน เช่น กรงที่คลุมผ้าไว้, ใต้โต๊ะ, หรือในห้องที่เงียบที่สุดให้สุนัขหลบภัยได้เมื่อรู้สึกกลัว อย่าบังคับให้เขาออกมา
- ลดไฟฟ้าสถิต: หากสุนัขของคุณกลัวพายุมาก ลองใช้ผ้าเปียกเช็ดตามตัวเบาๆ ก่อนพายุมา หรือหาซื้อเสื้อผ้าสำหรับสุนัขที่ออกแบบมาเพื่อลดไฟฟ้าสถิตโดยเฉพาะ
- หากิจกรรมทำในร่ม: ในวันฝนตกที่สุนัขต้องอยู่ในบ้านทั้งวัน เตรียมของเล่นฝึกสมอง (Puzzle Toys), ฝึกง่ายๆ, หรือเล่นซ่อนหา เพื่อให้เขาได้ใช้พลังงาน ไม่เบื่อหรือหดหู่
- ดูแลอารมณ์ตัวเอง: สุนัขรับรู้อารมณ์ของเจ้าของได้ดี หากคุณแสดงอาการกังวลหรือตื่นตกใจเมื่อเกิดพายุ สุนัขจะยิ่งรู้สึกว่ามีอันตราย หรือถ้าฝนตกเยอะ ๆ ทำอารมณ์เราหดหู่หมาก็จะซึมตามไปด้วย ดังนั้นพยายามทำตัวให้สงบและเป็นปกติที่สุด
- ฝึก Desensitization & Counter-counditioning: เป็นกระบวนการบำบัดความกลัวอย่างเป็นระบบที่มีประสิทธิภาพมากในหมาที่กลัวเสียงฟ้าฝ่า หรือแม้แต่เสียงพลุ โดยกระบวนการนั้นมีรายละเอียดเยอะซึ่งผมเขียนได้เขียนเป็นบทความไว้ก่อนหน้านี้แล้ว
โดยสรุปแล้ว สุนัขรับรู้โลกแห่งสภาพอากาศในมิติที่ลึกซึ้งและแตกต่างจากมนุษย์อย่างสิ้นเชิง การเข้าใจถึงประสาทสัมผัสอันเฉียบคมของพวกเขาจะช่วยให้เราดูแลและปลอบโยนเขาได้ดีขึ้นในวันที่อากาศไม่เป็นใจ