วิทยาศาสตร์ปัจจุบันเราชัดแล้วครับว่าสายพันธ์หมาไม่สามารถบ่งบอกนิสัยน้องหมาได้ เพราะหมาแต่ละตัวสามารถมีนิสัยเฉพาะของตัวเองที่จะต่างจากหมาอีกตัวที่เป็นพันธ์เดียวกัน หรือแม้แต่มาคอกเดียวกันได้มาก ๆ เลย แต่ส่วนที่สายพันธ์สามารถส่งผลได้นั้นคือ 1) ความชอบ และ 2)ทักษะติดตัวที่ติดมาจากบรรพบุรุษของแต่ละสายพันธ์ และแสดงออกมาในรูปแบบพฤติกรรม
นั่นทำให้บางทีน้องหมาของเราทำอะไรแปลก ๆ ในบางครั้บ บางทีก็ดื้อไม่เข้าเรื่องทั้งที่ปกติก็เป็นเด็กดี บางทีพฤติกรรมแปลก ๆ เหล่านี้มักมาจากบรรพบุรุษของน้อง ๆ ที่ผ่านการฝังผ่านการใช้งานไปพร้อม ๆ กับการคัดเลือกสายพันธ์ โดยอ้างอิงจาก American Kennel Club เขาแบ่งสุนัขออกเป็น 7 ประเภท ตามหน้าที่ของบรรพบุรุษไว้อย่างงี้
1. Working Group: หมาสายพันธ์ทำงาน
เมื่อก่อนจะถูกใช้เป็นผู้ช่วยในด้านการเฝ้าบ้าน (เช่น บางแก้ว) ลากเลื่อน (เช่น Siberian Husky) หรือช่วยคนจมน้ำ (เช่น Newfoundland) มันทำให้เขาตื่นตัวได้ง่ายเพื่อเตรียมพร้อมทำงาน และมีความชอบเฉพาะตัวที่มักจะขึ้นอยู่กับงาน เช่น บางแก้วจะหวงอาณาเขต Siberian Husky ชอบลากสายจูง2. Herding Group หมาสายเพันธ์เลี้ยงแกะ
จริง ๆ เป็นสายพันธ์ทำงานแบบหนึ่ง แต่พบได้เยอะและมีความเฉพาะเจาะจงมากเขาเลยแยกออกมาเป็นสายพันธ์เฉพาะออกไป โดยตามชื่อเลยคือจะถูกใช้ป็นผู้ช่วยด้านการตอนสัตว์อื่น เช่น วัว แกะ งานของสายพันธ์นี้จะซับซ้อนกว่างานอื่น ๆ ทำให้กลุ่มนี้จะชอบแก้ปัญหา คือ จะหาทางออกให้กับปัญหาในแบบของเขาเอง มีระดับพลังงานสูงเพราะผ่านการคัดสายพันธ์ที่ต้องทำงานได้ทั้งวันมา และจะชอบจัดระเบียบคน สัตว์ สิ่งของ เช่น กลิ้งบอล หรืองับข้อเท้า สายพันธ์นี้ เช่น บอเดอร์คอลลี่ (Border Collie) คอร์กี้ (Corgi) หรือ ออสซี่ (Australian Shepard)3. Hound Group หมาสายพันธ์ช่วยล่า
เน้นการป็นผู้ช่วยดมกลิ่นในการล่าสัตว์ทำให้หมากลุ่มนี้มีประสาทสัมผัสทางกลิ่นที่ดีมากกว่าสายพันธ์อื่น ๆ และชอบดมเพื่อความบันเทิงมากกว่าพันธ์อื่นด้วย อดีตที่ผ่านมาทำให้สายพันธ์กลุ่มนี้มีสมาธิได้ง่าย และมีแนมโน้มจะอยู่ติดกับตัวเจ้าของได้ง่าย สายพันธ์เช่น ดัชชุน (Dachshund) บีเกิ้ล (Beagle) หรือ เกรย์ฮาวด์ (Greyhound) โดย Greyhound เขาจะเน้นสายตาดีและล่าด้วยสายตามากกว่าจมูก4. Sporting Group หมาสายพันธ์คาบนก
เป็นสายพันธ์ที่เมื่อก่อนก็ถูกใช้ในการล่าสัตว์เช่นกัน แต่เป็นงานอีกแบบ คือการเป็นผู้ช่วยนายพรานคาบนก หรือสัตว์ที่ถูกยิ่งด้วยปืนกลับมาให้เจ้าของ แน่นอนว่ากลุ่มนี้จะรักการออกนอกบ้านมากกว่าการอยู่ในบ้าน และชอบการเล่นขว้างบอลกลับมาให้ นอกจากนั้นสายพันธ์นี้จะมีความคุ้นเคยกับเสียงดังอยู่แล้ว และไม่ต้องฝึกให้ชินกับเสียงดัง ๆ เท่ากับสายพันธ์อื่น อีกอย่างที่ชอบกว่าพันธ์อื่นคือการชอบเล่นน้ำ เพราะในอดีตสายพันธ์นี้จะต้องว่ายน้ำไปคาบเป็ดกลับมาบ่อย ๆ สายพันธ์นี้เช่น โกลเด้น (Golden Retriever) หรือ ลาบาดอร์ (Labrador Retriver)5. Non-Sporting Group หมาสายพันธ์ใช้งานแบบอื่น ๆ
กลุ่มนี้จะเป็นผู้ช่วยในด้านที่เฉพาะเจาะจงมาก ๆ ใด ๆ จะมารวมอยู่ในกลุ่มนี้ เช่น ตระกูล Bulldog เป็นสายพันธ์ที่ถูกคัดมาสำหรับใช้งานเป็นนักสู้วัวกระทิง หรือชิบะ (Shiba Inu) ที่ใช้สำหรับต้อนสัตว์เล็กในโพรง หรือ ดัลเมเชี่ยน (Dalmatian) มีอาชีพเป็นองครักษ์รถเกวียน ดังนั้นทักษะติดตัว และความชอบของกลุ่มนี้จะต้องดูเป็นรายสายพันธ์ไป6.Toy Group หมาสายพันธ์กระเป๋า
กลุ่มนี้เช่น ชิวาว่า (Chihuahua) ปอม (Pomeranian) หรือ ชิสุ (Shizu) พวกนี้ไม่ใช่ว่ามีไว้เลี้ยงน่ารักเล่น ๆ อย่างที่ดูเผิน ๆ เหมือนจะใช่นะครับ แต่บรรพบุรุษของพวกนี้มีหน้าที่ที่สำคัญมาก ๆ เลย คือการนั่งบนตักบุคคลสำคัญ เช่น ขุนนาง หรือพระราชา และทำงานเป็นเหมือนสัญญาณเตือนภัยเวลาใครเข้าใกล้ ดังนั้นกลุ่มนี้จะแน่นอนว่าสมัยก่อนยิ่งตัวเล็ก เห่าเก่ง เห่าถี่ เห่าดัง ยิ่งเห่าแล้วแสบแก้วหู ยิ่งปลอดภัยกับเจ้าของ ดังนั้นสำหรับสายพันธ์พวกนี้คงไม่ต้องบอกนะครับว่าทักษะอะไรติดตัวมาเยอะ7. Terrier Group หมาสายพันธ์จับหนู
- กลุ่มนี้มีหน้าที่เป็นหมาจับหนู และเฝ้าไร่นา มักจะถูกเลี้ยงไว้ตามไร่นา และบนเรือเดินทางลำใหญ่ ทักษะที่ต้องการจากพันธ์นี้คือความคล่องตัวที่สูง ขนาดตัวกระทัดรัด และสามารถทำงานได้โดยไม่ต้องสั่ง นั่นทำให้กลุ่มนี้ส่วนใหญ่ขนสั้น หรือมีขนกันน้ำ (เพราะอยู่ในที่ชื้นตลอดเวลา) และจะมีทักษะการล่าสัตว์เล็กติดตัวมาสูง และสายตาไวต่อการเคลื่อนไหว มีแนวโน้มที่จะชอบการมุดรู และขุดคุ้ย สายพันธ์นี้เช่น แจ็ครัสเซล (Jack Russel Terrier) เชนาว์เซอร์ (schnauzer) หรือเวสตี้ (West Highland White Terrier)ถึงจุดนี้เราน่าจะเห็นภาพกันคร่าว ๆ แล้วว่าสายพันธ์จะส่งผลต่อหมาในรูปแบบไหนได้บ้าง นอกจากรูปร่างของร่างกายแล้วมักจะนำมาซึ่งความชอบ และทักษะติดตัวบางอย่าง
แต่ทั้งสองอย่างนี้ อย่างที่เกริ่นไปในตอนแรกคือเป็นเพียงส่วนน้อยเท่านั้นของนิสัยของหมา ที่งานวิจัยระบุว่าเพียง 9% เท่านั้น เพราะทั้งความชอบ และทักษะติดตัวที่พูดมาทั้งหมดคือแนวโน้มโดยเฉพาะ และหมาแต่ละตัวจะมีติดมาจากสายพันธ์เองก็ไม่เท่ากัน และปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อนิสัยของพวกเขาก็ยังคงเป็นความเป็นตัวเองที่เจ้าของจะต้องคอยสังเกตุว่าเขาชอบ ไม่ชอบอะไร รวมถึงแน่นอนว่าการฝึก และเลี้ยงดูก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญต่อทักษะ และลักษณะนิสัยของน้อง ๆ ทุกตัว